Translate

Thứ Sáu, 11 tháng 10, 2013

Nobel vật lý 2013; Hạt Higgs là gì?

1- Chúng ta nhận thấy sức hút cuả trái đất lên mọi vật và xem là chuyện đương nhiên. Thế nhưng sức hút ấy là gì thì chịu dù rằng đã có công thức tính sức hút hay lực hấp dẫn! F(hd) = G.m1.m2/r^2.
Để có vẻ "bác học" hơn, người ta nói rằng khoảng không gian mà lực hấp dẫn của một vật có tác dụng gọi là trường hấp dẫn. Còn trường hấp dẫn bản chất là cái gì thì thua!

Lưu ý rằng, Trường là khoảng không gian mà các hạt tương tác. Trường điện từ là không gian mà các hạt điện tử tương tác (sóng điện từ).
Tương tự điều trên, Trường hấp dẫn là do hạt hấp dẫn tương tác (sóng hấp dẫn). Chưa tìm ra hạt hấp dẫn và chưa đo được sóng hấp dẫn!

2- Trong công thức tính lực hấp dẫn: F(hd) = G.m1.m2/r^2 thì m1m2 là khối lượng 2 vật thể. Khối lượng của một vật cũng xem như chuyện đương nhiên. Thế nhưng khối lượng là gì thì chịu!

Khối lượng của một vật là tổng khối lượng các nguyên tử mà vật ấy có. Khối lượng nguyên tử do khối lượng các hạt dưới nguyên tử tạo nên, cứ hỏi tiếp... thế khối lượng các hạt cơ bản là gì thì bí...

hai nhà khoa học Peter Higgs (trái) và Francois Englert.

Như trình bày ở cuối phần 1, vào thập niên 1960, nhà vật lí người Anh Peter Higgs mô tả Trường khối lượng, mọi hạt tương tác với trường khối lượng nầy để có khối lượng chính nó. Và đương nhiên trường khối lượng (hay trường Higgs) sẽ do hạt khối lượng tương tác, hạt khối lượng nầy gọi là hạt Higgs.

3- Một hạt, không tương tác với trường Higgs thì không có khối lượng, ví dụ hạt photon, tự do bay với vận tốc không đổi và nhanh nhất.
Hạt tương tác với trường Higgs càng ít thì có khối lượng thấp, ví dụ electron bay xèo xèo...
Và cuối cùng hạt tương tác với trường Higgs nhiều, hạt chuyển động chậm: hạt có khối lượng lớn.

Cần lưu ý rằng trong nguyên tử, nhân nguyên tử (gồm hạt proton và hạt neutron) mới phụ trách khối lượng. Do chúng có khối lượng rất lớn so electron, chúng chuyển động chậm và nằm ở tâm nguyên tử. Bọn electron bay veo veo chung quanh không đáng để ý.

4- Lý thuyết như thế giải thích khá êm tai = hay là lý thuyết Mô hình chuẩn của Vật lý đứng vững. Chứng minh có trường Higgs bằng cách săn tìm hạt Higgs (hay gọi là boson Higgs).

Thế nhưng boson Higgs là hạt không bền, thóang xuất hiện ở mức năng lượng cao. Vì thế trong 50 năm lý thuyết trường Higgs, nó cũng chỉ là lý thuyết vì máy móc kỹ thuật săn tìm chưa đạt, chả có ai tìm ra được hạt Higgs, đến mức hạt nầy bị rủa "hạt mụ điên" = "goddamn particle". Từ "goddamn" là từ thô tục nên được biên tập thành "God" và boson Higgs biến thành "hạt của Chúa" do người dịch không biết gốc gác câu chuyện!

5- Việc tìm ra hạt Higgs cũng không tác động nhiều lên cuộc sống chúng ta; tuy nhiên đó là thành tựu của khoa học kỹ thuật, là bước tiến của con người trong việc khám phá vũ trụ. Giải thưởng Nobel Vật lý 2013 cho hai nhà khoa học Peter Higgs và Francois Englert dường như hơi bất công cho Tổ chức Nghiên cứu Hạt nhân Châu Âu CERN với cổ máy săn tìm 11 tỷ dollar.

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét

Trực tuyến

Mục lục Toàn bộ (theo thứ tự thời gian)

Trực tuyến