Câu “Thanh mai trúc mã” xuất phát từ điển tích nào?
AN CHI: Câu
“Thanh mai trúc mã” lấy lời và ý từ bài Trường Can hành của Lý Bạch (701 – 762)
đời Đường.
...
Lang kỵ trúc mã lai(1)
Nhiễu sàng lộng thanh mai(2)
...
Dịch:
Chàng vờ cưỡi ngựa đến,
Đuổi nhau quanh ghế ngồi.
(AC)
...
(1) Trúc mã ở đây là gậy tre mà trẻ con lấy
giả làm ngựa để cưỡi (chứ không phải “ngựa tre”).
(2) Sàng ở đây là một thứ ghế (chứ không
phải “giường”).
(AC)
...
Nếu chỉ hiểu mấy tiếng thanh mai trúc mã
trong phạm vi mấy câu đầu thì đó quả là sự quấn quýt vô tư giữa con trai và con
gái lúc còn thơ...
(AC)
Lời bàn:
Học giả An Chi đã chỉ rõ xuất xứ của thành
ngữ Tàu "Thanh mai trúc mã" cùng ý nghĩa của nó. Tuy thế học giả A
Chi chưa nói rõ về từ "thanh mai", ngầm hiểu độc giả ai cũng biết!
(Ví dụ hoa mai tết miền nam VN.)
Để rõ hơn về mai, có trang
với mấy nét chính về "mai" như
sau:
1- Ở VN, trúc mai ý thứ nhất có thể chỉ 2
loài cây họ tre, trúc nhỏ mai lớn
vd: "miệng ăn măng trúc măng mai"
hay "dốt đặc cán mai
Vì là thành ngữ Tàu nên nghĩa chữ mai tre ở
trên không thích hợp.
Nghĩa thứ hai là mai vàng nam bộ, thích
sống xứ nhiệt đới. Vậy cũng không thích hợp cho bối cảnh hơn ngàn năm trước ở
xứ ôn đới.
2- Ở Tàu, cũng có 2 ý:
Cây mai xứ lạnh với hoa đỏ hay trắng (khác
họ mai vàng VN). Cây mai đỏ nầy được biểu trưng cho 4 mùa trong nhóm “Tùng Cúc Trúc Mai”.
Tranh trích từ trang
[Mai(1), Trúc(2), Cúc(3) và Tùng(4)]
Có lẽ đa số bạn đọc hướng ý nghĩa về cây
mai hoa nầy với biểu tượng đẹp đẽ của giới nữ để tương xứng với cây trúc với
biểu tượng ngay thẳng của quân tử hay cánh đàn ông.
Ý chữ mai khác là cây mai họ mơ, trái chín làm
ô mai ngọt mặn:
"ngựa trúc mơ xanh" (bamboo stick-horse & green
apricot)
(Trang Wiki đã dẫn)
3- Và tôi hướng đến ý nghĩa mai mơ hơn. Cứ
tưởng tượng thằng nhỏ bẻ que trúc (chưa chắc là gậy như AC giải thích) rồi giả “cỡi
ngựa” rủ bạn gái chạy theo, chơi chán hai đứa khiêng ghế trèo hái (trái) thanh
mai. Vâng, là THANH MAI như nguyên tác!
Tranh trích từ trang
Bởi thế nên chúng ta có thể hiểu thô câu 3
và 4 trong nguyên tác là:
Chàng kẹp que cỡi ngựa
Cùng bê ghế hái mơ
Phú Trương – 4/4/18
bài viết rất hay, cảm ơn bạn đã chia sẻ: Những lưu ý khi thời tiết nồm, ẩm đối với trẻ sơ sinh, Máy xông tinh dầu - MPSTD - 0012, Món ăn không biết ngán ngon miệng ngày tết, Ăn nhiều chân giò, sụn có tốt cho xương không, Những người không nên uống thuốc tránh thai, Hướng dẫn làm đồ ăn cho bé ăn dặm,....................
Trả lờiXóa