Đồ họa Lịch theo quỹ đạo Trái Đất

(Nhấn vào hình để phóng to)

-        Nhìn qua, hình khá giống với mặt mèo máy Doremon!

-        Quy ước địa đồ: trên là hướng bắc, dưới = nam, phải = đông và trái = tây. Ở đây trong không gian vẫn thế: trên là hướng sao Bắc Cực, và Trái Đất hình tròn lục: nửa trên xem là bán cầu bắc.

-        Đây là lịch Trái Đất trên quỹ đạo quanh Mặt Trời với phân bố tiết, mùa tính theo bán cầu bắc. Nếu ở bán cầu nam, các tiết và mùa đôn thêm 6 tháng. Ví dụ ngày 21/3 bán cầu bắc là khởi đầu tiết Xuân Phân, bán cầu nam vào ngày 21/3 khởi đầu tiết Thu phân. Các ngày nêu trong hình, tùy theo năm (nhuận tây) có thể sai +1 ngày.

-        Tròn đỏ là Mặt Trời, Tròn lục là Trái Đất. Đường elip xanh nhạt là quỹ đạo Trái Đất. Các đường đen là chia quỹ đạo Trái Đất theo góc 15 độ. Các màu phía trong quỹ đạo: Xanh nhạt = mùa xuân, vàng = mùa hạ, xám nhạt = mùa thu và trắng = mùa đông.

-        Trái Đất quay theo hình elip một vòng là 365 ngày ứng với 360 độ. Vậy mỗi ngày, Trái đất di chuyển trên quỹ đạo 1 độ.

-        Mỗi phần 15 độ gọi là một Tiết. Trung bình là nửa tháng hay 15 ngày. Một mùa có 6 tiết.

-        Các mùa bắt đầu với từ Lập: Lập Xuân 4/2, Lập Hạ 6/5, Lập Thu 7/8 và Lập Đông 7/11. Âm nhạc có nhắc đến tiết Lập Đông với:

"Trời Lập Đông chưa em? Cho lũ dơi đi tìm giấc ngủ vùi…"

-        Giữa mùa: là Xuân, Hạ. Thu, Đông và Phân hay Chí. Ta có Xuân Phân và Thu Phân, Hạ Chí và Đông Chí. Phân là tia sáng Mặt Trời thẳng góc ở Xích Đạo. Chí là tia sáng Mặt Trời thẳng góc ở Chí tuyến.

-        Quỹ đạo Trái Đất là hình elip nên sẽ có điểm cận nhật (gần Mặt Trời nhất) vào ngày 3/1 (cuối tiết Đông Chí), và điểm viễn nhật (xa Mặt Trời nhất) vào ngày 4/7 (cuối tiết Hạ Chí). Vậy Tết tây (1/1) cũng có lý của nó: Khởi đầu (năm) được tính từ mốc cận nhật!

-        Mốc chính trên quỹ đạo Trái Đất: Xuân phân 21/3 ở vị trí 0 độ. Hạ chí 21/6 ở vị trí 90 độ. Thu phân 23/9 ở vị trí 180 độ và Đông chí 22/12 ở vị trí 270 độ. Các mốc khác tính theo mỗi tiết cách nhau 15 độ. Riêng các nước vĩ độ cao lại lấy các mốc nầy cho ngày khởi đầu mùa!

-        Mùa Hạ (bán cầu bắc) nóng bức, không phải do Trái Đất gần Mặt Trời nhất, mà do tia sáng Mặt Trời chiếu thẳng góc vào Chí tuyến bắc. Lúc nầy Trái Đất xa Mặt Trời nhất.

-        Gần Mặt Trời, Trái Đất quay nhanh hơn. Vì thế từ ngày 21/3 đến ngày 23/9, Trái Đất di chuyển đến 186 ngày cho 180 độ. Còn từ 23/9 đến 21/3 thì Trái Đất chỉ di chuyển 179 ngày. Thời gian của 2 nửa elip nầy chênh nhau 7 ngày.

-------------
Xem trực tiếp toàn bộ blog Chuyện Linh Tinh